نخست بپردازیم به تعاریف کلی مربوط به مبحث ترمیم دندان
ترمیم دندان یکی از پرکاربردترین درمانهای دندانپزشکیست که همه ما حداقل یکبار تجربه این درمان را داشته ایم .ترمیم دندان با موادی همچون کامپوزیت ، آمالگام، گلاس آینومر، سمانهای مختلف ، طلای مستقیم و … که هر کدام در حیطه‌ی ترمیم دندان ، کاربرد و روشهای کلینیکی خاص خودش را دارد.
از اونجایی که بحث ترمیم دندان هم مثل عصب کشی ( درمان ریشه ) بسیار مفصل هست و نوشتن یک مطلب جامع هم بسیار سخت ، سعی میکنم این نوشته رو در مراحل بعد آپدیت کنم تا به مرور زمان به یک مطلب کاملاً جامع در زمینه مواد و روشهای ترمیم دندان با کامپوزیت و آمالگام تبدیل بشه.
خیلی سریع میرم سر اصل مطلب . رفتید مهمونی بهتون شیرینی تعارف میکننن و شما هم یدونه برمیدارید و متعاقب اولین گاز … آخ !
خب حالا این درد متعاقب شیرینی یعنی چی ؟ یعنی اینکه دندون شما دچار پوسیدگی هست و یه جایی مینای دندون از دست رفته و بافت عاج دندون که نسبت به شیرینی حساس هست ، داره بهتون اخطار میده ! خلاصه بوی ترمیم دندان از همینجا به مشام میرسه.
خب اگر خیلی عاقل هستید و از این حرفا ، فرداش زنگ میزنید به دکترتون و وقت میگیرید و الان توی مطب هستید ( سرعت ماجرا رو دارید ؟ )
دکتر عزیز شما هم در جلسه معاینه ، کارهای زیر رو انجام میده :
۱- گرفتن تاریخچه و پر کردن پرونده و سوال در مورد بیماریهای عمومی شما و …
۲- معاینه دقیق و با حوصله جهت پیدا کردن پوسیدگی های موجود.
۳- تجویز عکس رادیوگرافی در صورتیکه احتمال وجود پوسیدگیهای بین دندانی باشه .
۴- فرض کنیم مراحل بالا انجام شده و چندین پوسیدگی در دندانهای شما تشخیص داده شده . شما باید تک به تک وقت بگیرید و دکتر شما هم در هر جلسه اقدام به ترمیم یکی از دندانهای شما خواهد کرد.
۵- حالا جلسه‌ی درمان شروع شده و نوع مواد و روش ترمیم دندان ، بستگی به شرایط موجود بسیار متفاوت خواهد بود.
۶- تزریق مناسب بی حسی ( اگر فشار خون دارید حتماً به دکترتون بگید تا داروی مناسب تزریق بشه )
۷- شروع تراش و همون سر و صداهای معروف دندانپزشکی
۸- ترمیم دندان با ماده مناسب
۹- اصلاح تراش و چک کردن کوتاه و بلندی دندان ( همون مرحله ای که یه کاغذ رو میزارن لای دندون هی میگن گاز بگیر و تق تق بزن رویهم )
انواع مواد ترمیمی :
مواد فلزی : آمالگام ، طلا ، اینله های فلزی و …
مواد همرنگ : کامپوزیت ، گلاس آینومر و …
مواد پرکردگی موقت : پانسمان ( هیدروکسید کلسیم در ترکیب با مواد دیگر جهت پانسمان موقت دندان ) ، زونالین و …
مراحل کلی ترمیم دندان با آمالگام :
– تراش و برداشتن پوسیدگی : تراش برای آمالگام نوع خاصی هست و باید حفره رو به شکل گیردار درست کرد چون آمالگام به دندون نمیچسبه و باید در حفره گیر کنه تا در نیاد.
– اگر حفره عمیق هست باید اول کف بندی بشه . با چی ؟ با ماده ای به نام دایکال یا همون هیدروکسید کلسیم . چرا ؟ چون به عنوان لایه ای برای محافظت از پالپ دندون بکار میره و در دراز مدت باعث ساخته شدن یک لایه عاج محکم هم در زیر خودش میشه.
– استفاده از یک عایق حرارتی مثل یک لایه گلاس آینومر .چرا ؟ چون آمالگام فلز هست و حرارت رو به سرعت به اعماق دندون هدایت میکنه . پس زیرش یک لایه عایق حرارتی میزاریم .
– قرار دادن آمالگام و فرم دادن.
– تصحیح کوتاه و بلندی ترمیم
– پالیش سطح آمالگام
مراحل کلی ترمیم دندان با کامپوزیت :
– تراش برای کامپوزیت سیستم خودش رو داره و پوسیدگیها بدون آسیب رسیدن به بافت سالم دندان برداشته میشوند…
– شستشو
– استفاده از دایکال برای کف بندی اگر ترمیم عمیق هست.
– یک لایه گلاس آینومر برای جلوگیری از تحریک پالپ توسط کامپوزیت .
– استفاده از اسید مخصوص جهت تمیز کردن و افزایش قدرت چسبندگی کامپوزیت به دندان. ( اچینگ )
– شستشو
– خشک کردن مینای دندان ( البته عاج نباید خشک بشه که داستان خودش رو داره )
– مالیدن باندینگ ( مثل چسب عمل میکنه ) روی جدار حفره
– تاباندن نور آبی به باندینگ
– قرار دادن لایه لایه کامپوزیت
– تاباندن نور آبی پس از هر لایه
– به همین شکل لایه لایه پر میکنیم تا تمام شود
– فرم دادن سطح کامپوزیت سفت شده توسط فرز یا همون مته های دندانپزشکی
– تصحیح بلندی پرکردگی
– پالیش
– پول و خداحافظی
سوال : اون مواد سیاه که باهاش دندونو پر میکنن چیه ؟
جواب : مواد سیاه ؟ دیگه نگی جایی . همونطور که گفتم بهش میگن آمالگام که در حقیقت همون آلیاژ جیوه هست و نقره و مس و چند تا فلز دیگه . اولش نرمه و بعد از مدتی ( چند ساعت ) سفت میشه
سوال : این آمالگام که میگین چرا اولش نرمه و بعدش سفت میشه ؟
جواب : چون تازه با جیوه مخلوط شده و چند ساعتی طول میکشه که حسابی سفت بشه
سوال: چند روز پیش یکی از فامیلامون رفت دندونشو با سرب پر کرد خیلی هم راضیه ؟
جواب : سرب ؟؟؟؟ مگه جنگه ؟ همون آمالگام بوده که اشتباهی بعضیا بهش میگن سرب. ( دیگه نگی جایی )
سوال: اون ماده سفیده چیه پس ؟
جواب : بهش میگن کامپوزیت . اون هم سفید نیست بلکه در محدوده رنگ طبیعی دندونه و در رنگهای مختلف ساخته میشه تا بشه با ترکیب چند رنگ ، همرنگ دندون درآورد.
سوال: این پرکردن با لیزر و پرکردن با اشعه و اینا چیه پس ؟
جواب : نه لیزر داریم و نه اشعه . یک دستگاهی هست به نام لایت کیور که فقط نور آبی با شدت بالا تولید میکنه و باعث سفت شدن کامپوزیت میشه.
سوال: آمالگام بهتره یا کامپوزیت ؟ میگن استحکام آمالگام خیلی بیشتره نه ؟
جواب : بستگی به مورد فرق میکنه . آمالگام چسبندگی به دندون نداره و باید اینقدر تراش بدیم تا یک حفره با فرم گیردار ایجاد کنیم و آمالگام رو اصطلاحاً داخل حفره گیر بندازیم . ولی کامپوزیت به شکل دیگری به دندان چسبانده میشه و نیاز به تراش بیش از حد نیست . استحکام آمالگام همینطوری بیشتره ولی فقط استحکام مهم نیست بلکه قدرت چسبندگی به دندون مهمتره که در این مورد هیچوقت آمالگام به گرد کامپوزیت نمیرسه. در حال حاضر هم کامپوزیتهایی با استحکام بسیار زیاد ساخته میشه مخصوص دندونهای آسیا که حرف نداره.
سوال : پسر عمه من سوئد زندگی میکنه میگه اونجا فقط سفید پر میکنن. آره ؟
نگید سفید پر میکنن! بفرمایید فقط با کامپوزیت کار میشه . بله . در بسیاری از کشورهای غربی و اروپایی استفاده از آمالگام بخاطر اثرات زیست محیطی جیوه ممنوع شده و دیگه کار نمیشه .
سوال : مگه جیوه سمی نیست ؟ پس چطور باهاش دندون پر میکنن ؟
بله جیوه سمی هست ولی جیوه وقتی آلیاژ میشه با فلزات دیگر ، دیگه یه جورایی جیوه نیست و به جزئی از یک آلیاژ تبدیل میشه . تحقیقات نشون داده که ممکنه میزان بسیار کمی جیوه در دهان آزاد بشه ولی این میزان کم هیچ سمیتی برای بدن نداره . مشکل اصلی آمالگام که باعث شده در بعضی کشورها استفاده نشه ، اینه که نمیدونن چطوری باید اضافه این ماده رو بعد از کار در مطب دندانپزشکی دور بریزن تا وارد سیستم فاضلاب شهری نشه.
سوال: چرا دندون جلو رو با آمالگام پر نمیکنن ؟
شما خودت باشی حاضری دندون جلوت رو با آمالگام پر کنی ؟ البته در گذشته های دور که ترمیم همرنگ نبود ، دندانهای جلو رو هم با آمالگام یا طلا پر میکردن. پس علت اصلی پر نکردن دندانهای جلو با آمالگام ،رعایت مسایل مربوط به زیبایی هست .
سوال : کامپوزیت و آمالگام خوب و بد دارن یا همشون یک جنسن ؟
جواب : آره اتفاقاً . چه جورم ! البته در مورد آمالگام زیاد فرقی نمیکنه ولی این فرق در کامپوزیتها خیلی زیاده. بستگی داره که دکتر شما بخواد از چه نوع کامپوزیت و با چه برندی استفاده کنه . تکنیک کار هم که جای خودش رو داره …
سوال: کامپوزیت زیبایی چه فرقی با بقیه کامپوزیتها داره ؟
جواب : این یک اصطلاح من درآوردی هست . کامپوزیت به خودی خود زیبایی نداره بلکه هنر دندانپزشک در ترکیب رنگها و فرم دادن به کامپوزیت هست که زیبایی ببار میاره .
سوال : کامپوزیت خودش به دندون میچسبه یا چسب میزنن زیرش ؟
جواب : در حقیقت چسب میزنن زیرش ! که بهش میگن باندینگ و یکی از مهمترین قسمتهای ترمیم کامپوزیت محسوب میشه. خیلی هم مهمه که از چه نوعی باشه و تاریخ مصرفش نگذشته باشه .
سوال : چه مواقعی حتماً باید دندون با آمالگام پر شه ؟
جواب : مواردی که نشه دندون رو ایزوله کرد . یعنی نشه دندون رو داخل دهان خشک نگه داشت . چون اگر سطح حفره پرکردگی با بزاق مرطوب بشه ، دیگه چسبندگی کامپوزیت و دندان پیش نمیاد و ترمیم بزودی کنده خواهد شد. به عنوان مثال اگر دندون خیلی عقب باشه و ترشح بزاق مریض هم زیاد ، بهتره از همون اول بریم سراغ آمالگام. ولی بطور کلی در دندانهای جلو کنترل بزاق و ایزوله کردن دندان راحت بوده و در اغلب موارد جهت یک پرکردگی زیبا و کامپوزیتی ، مشکلی وجود نخواهد داشت.
یک دیدگاه بنویسید