نوشته ها در دسته بندی: دندانپزشکی کودکان

عصب کشی 

در مواردی که پوسیدگی دندان به عاج دندان برسد و بیشتر عصب دندان را درگیر کند نیاز به انجام عصب کشی ( پالپوتومی یا پالپکتومی) احساس می شود.

بدیهی است که دندان بزرگسالی که عصب کشی شده است هرگز به حالت اولیه ی خود باز نمیگردد و فرد باید بعد از عصب کشی از روکش استفاده کند، تا دوباره از نظر سلامتی و شکل ظاهری به حالت مناسب و نرمالی برسد.

سوال اینجاست که اگردندان کودکی به هر دلیلی دچار پوسیدگی بیش از حد معمول شود میتوان از عصب کشی برای درمان این معضل استفاده کرد یا خیر؟ اصلا دندان شیری کودکان عصب دارد ؟ بعد از آن باید روی اعصاب دندان های کودک روکش کشید؟ چه دلیلی می تواند افراد را برای عصب کشی دندان های شیری کودک قانع کند؟

در پاسخ باید گفت که: بله؛ دندان شیری هم مانند دندان دائمی تاج و ریشه دارد و شامل مینا، عاج و پالپ(عصب) است. روکش مخصوص دندان شیری نیز وجود دارد که به نام SSC معروف است.

اگر پوسیدگی دندان از مینا به عاج برسد و گسترش یابد، بیشتر عصب دندان شیری را درگیر میکند و در این مرحله عصب کشی لزوم پیدا می کند. اگر قسمت تاج دندان به نحوی تخریب شده باشد که فضای کافی برای قرار گرفتن مواد پرکننده وجود نداشته باشد از روکش مخصوص دندان شیری استفاده می شود.

علائم آسیب پالپ و عفونت

در مرکز هر دندان بخشی به نام پالپ وجود دارد که شامل عصب ها، بافت ها و رگ های خونی است که مواد مغذی و اکسیژن لازم را به دندان می رسانند. امکان دارد این قسمت تحت تاثیر عوامل مختلفی آسیب ببیند. در کودکان این عارضه از طریق پوسیدگی و همراه با التهاب پالپ و درد می باشد که در این موارد نسبت به پالپوتومی یا عصب کشی اقدام می شود. 

نشانه های آسیب دیدن پالپ دندان :

1.     درد مداوم

2.     درد شبانه دندان

3.     حساسیت شدید دندان کودک به دماهای گرم و سرد

4.     التهاب یا قرمزی اطراف دندان آسیب دیده

5.     شل شدن غیرمنتظره ی دندان آسیب دیده

زمان مناسب برای انجام عصب کشی

این زمان از فردی به فردی دیگر و بر اساس تفاوت های فردی متفاوت است. دندانپزشک کودک با توجه به سن کودک، موقعیت دندان آسیب دیده و حال عمومی کودک زمان عصب کشی یا لزوم کشیدن دندان را مشخص می کند.

عوارض کشیدن دندان پیش از موعد مناسب به جای عصب کشی :

 فضای ناکافی برای رشد دندان دائمی بعد از کشیدن دندان شیری

• رشد دندان های مخالف در جهات نامناسب و نامطلوب
• تاثیر بد بر دیگر دندان ها از نظر تغییر جهت نامناسب و پوسیدگی زودرس
• تاثیر منفی بر فرایند تکلم

روش انجام عصب کشی:

دندانپزشک متخصص کودکان، ابتدا دندان را مورد معاینه و رادیوگرافی قرار می دهد که در نتیجه ی این کار موقعیت و میزان خسارت دندان مشخص می شود. ممکن است پس از معاینه عصب کشی (پالپوتومی یا پالپکتومی بسته به نوع آسیب دندان) توصیه شود.

اگر ریشه ی پالپ سالم باشد دندانپزشک فقط پالپ آلوده را خارج می کند و بقیه قسمت ها را به حال خود رها میکند و سپس شکاف ایجاد شده در اثر خارج کردن پالپ آلوده را با مواد پر کننده مخصوص پر میکند تا از گسترش بیشتر عفونت جلوگیری کند. سپس یک تاج فلزی روی دندان قرار می دهد تا استحکام دندان حفظ شود و به منطقه ی عصب کشی شده آسیبی نرسد. 

واقعیت این است که یک بخش عمده دربحث دندانپزشک کودکان (اطفال) ، بهداشت دهان و دندان در کودکان است. متاسفانه بسیاری از والدین به دلیل اینکه گمان می کنند دندان‌های کودکشان شیری است و موقتی است، به آن توجه کمتری می کنند. ولی غافلند از اینکه این دندانهاست که به کودک کمک میکند که درست تغذیه کند، به صحبت کردن و لهجه و فونتیک او کمک میکند. از همه جالبتر این که فضا را برای دندانهای دایمی نگه میدارد.

دندان درآوردن کودکان

از اهمیت دندان شیری و مراقبت از کودکان گفتیم، اما از زمان رویش دندانهای شیری و دندان درآوردن کودکان نه. دندانهای شیری تقریبا از ۴ تا ۱۸ ماهگی می‌رویند. معمولا تا ۲ تا ۳ سالگی سری بیست تایی آنها تکمیل میشود. از روزی که اولین دندان کودک میروید، وظیفه والدین جهت حفاظت از دندانها در مقابل پوسیدگی آغاز میشود.

از همین زمان است که حتی المقدور باید از شیر دادن شبانه به کودکمان پرهیز کنیم. دندانهای او را بعد از هر وعده شیر خوردن بشوییم و او را با دندانپزشکی کودکان (اطفال) آشنا کنیم. از طرفی خود دندان در اوردن کودک، به تنهایی میتواند برای والدین بسیار آزاردهنده باشد. چرا که کودک در حین رویش دندان، درد و التهاب زیادی را از سر می گذراند. التهاب لثه روی دندان در حال رویش، کودک را بی تاب میکند وگاهی منجر به بی حالی و حتی تب در نوزادان میشود. ما در زنجیره دندانپزشکی زمرد معمولا به والدین توصیه میکنیم که طی مراحل دندان درآوردن کودک ، اسباب بازی های بی خطری را در دسترس کودکان قرار دهند. تا کودک ، محل رویش دندان را با آن ماساژ دهد و به این ترتیب بتواند لثه در حال خارش خود را آرام کند. گاهی نیاز به استفاده از شربت استامینوفن و یکسری تداخلات دارویی جهت برطرف کردن تب ناشی از دندان درآوردن کودک و بی حالی او ، البته تحت نظر دندانپزشک کودک ، وجود  دارد.

قطره آهن برای کودکان

متاسفانه کم خونی کودکان در کشور ما بسیار شایع است و عنصر آهن یک بخش عمده هموگلوبین خون را تشکیل می دهد. و همین بخش آهن هموگلوبین است که مسئول رساندن اکسیژن به بافتها و دور کردن دی اکسید کربن از آنهاست. بنابراین اگر مکمل آهن توسط تجویز شد به هیچ عنوان از مصرف آن برای کودکتان سر باز نزنید.

نکته مهم این است که چون بچه ها توانایی خوردن قرص را ندارند ، مکمل آهن به صورت مایع و به شکل قطره آهن برای آنها تجویز می شود. رنگ قطره آهن ، قرمز قهوه ای هست. این رنگ میتواند روی دندان کودکان و گاهی حتی لثه های آنها رنگدانه ایجاد کند. توجه کنید که گفتیم رنگدانه ناشی از قطره آهن کودک است که دندانهای کودک را سیاه می کند.

پس این تغییر رنگ، پوسیدگی نیست و بعد از قطع قطره آهن برطرف میشود.

چه کنیم که قطره آهن کودک تاثیر کمتری در تغییر رنگدندانهای او بگذارد؟

• قطره آهن کودک را با آب پرتقال یا آب رقیق کنید. البته آب پرتقال بدلیل دارا بودن ویتامین c، جذب آهن راهم بالاتر می برد.
• دندانهای کودک را بلافاصله بعد از مصرف قطره با یک تنظیف آغشته با کمی جوش شیرین تمیز کنید.
• قطره آهن را ته دهان کودک بچکانید تا حتی المقدور آن را در دهان نگه ندارد.

در نهایت میتوانید از دندانپزشک کودکان بخواهید که این رنگدانه های ناشی از قطره آهن را با برساژ برایتان تمیز کند.

انتخاب دندانپزشکی کودکان (اطفال)

وقتی به اینجا میرسیم که کودک خود را جهت معاینات دوره ای نزد دندانپزشک اطفال ببریم، والدین کودک ،سرگردان میشوند که چه کنند. همه به دنبال یک دندانپزشک کودکان خوب هستند. از طرفی خود آنها هم چندان تمایلی جهت مراجعه به دندانپزشکی ندارند، چه رسد به اینکه برای درمان درد دندان کودکان دلبند خود، بخواهند آنها را به مراکزی ببرند که خود نیز تمایل چندانی به مراجعه به آنها ندارند.

مهمترین اصلی که جهت انتخاب یک دندانپزشک کودک خوب برای فرزندتان باید در نظر بگیرید، این است که محیط دندانپزشکی اطفال برای کودکان نباید ترسناک باشد. زنجیره مراکز دندانپزشکی زمرد این شرایط را به بهترین شکل برای شما فراهم کرده است. کودک شما باید با رغبت تمام وارد محیط شود. تا برای درمانهای آتی هم آمادگی مراجعه داشته باشد. از طرفی دندانپزشک کودک شما باید حاذق باشد و قابلیت برقراری ارتباط با کودک شما را داشته باشد.

طبق نظر انجمن دندانپزشکی کودکان ایران، دندانپزشک کودک باید گروههای مختلف سنی کودکان را بشناسد. نوع رفتار با آنها را بداند. واقعیت این است که دندانهای شیری، آناتومی متفاوتی از دندانهای دایمی دارند.  طبعا درمان آنها نیز متفاوت از دندان های دایمی است. پس در انتخاب دندانپزشک کودک خود بیشترین وسواس را به خرج دهید.

درمان پوسیدگی دندان کودکان

مکانیسم پوسیدگی دندان که به طور کلی یکسان است. وجود مواد قندی در دهان ، باعث تغذیه باکتریهای پوسیدگی زا شده و این باکتریها با تولید اسید ، منجر به پوسیدگی دندانها میشود. درباره ی دندان درد اطفال اشاره به این نکته ضروری است که دندانهای شیری، بر خلاف دندانهای دایمی خیلی زود به عصب میرسند. چرا که دندان کوچک است ولی پالپ (عصب دندان) وسیع است. بنابراین پوسیدگی با اندک گسترشی ، به عصب میرسد و نیاز به عصب کشی دارد.

پالپوتومی و پالپکتومی

پالپوتومی، قطع عصب موجود در ناحیه تاجی دندان است. اما در پالپکتومی ، عصب موجود در ریشه ها هم تخلیه می شود. غالبا دندان پزشک کودک شما ، گزینه دوم را برای انجام عصب کشی اطفال بر می گزیند.

روکش دندانهای کودکان اس اس کرون (SSC)

در بیشتر مواردی که دندانهای کودکان عصب کشی میشود، دندانپزشک کودکان (اطفال) روی دندان کودک روکش مخصوص که از پیش ساخته شده است و جنس آن استیل زنگ نزن هست میگذارد تا از شکست‌های احتمالی آن جلوگیری شود. شما والدین گرامی می‌توانید قبل از ویزیت کودک دلبند خود در زنجیره مراکز دندانپزشکی زمرد، از تمام مجموعه بازدید نمایید.

آبسه در دندان کودکان

یکی از علل دندان درد کودکان آبسه دندان است که به طور کلی اتفاق خطرناکی است. آبسه نشانه ایست از عفونت دهان در کودکان .به محض مشاهده آثار آبسه ، باید سریع به نزدیکترین متخصص دندانپزشک کودکان (اطفال) مراجعه کنید تا او شما را راهنمایی کند. گاهی آبسه دندان کودک ، محدود به داخل دهان اوست که در این موارد معمولا عصب کشی دندان کودک ، راه حل درمانی است. به شرطی که آبسه به جوانه دندان زیرین دست اندازی نکند. اما برای درمان آبسه دندان کودکان که وسیع بوده و صورت را هم در بر گرفته است ، دندان کودک را خارج می کنند (دندان را می کشند).

فلوراید تراپی

بهترین راه دریافت فلوراید از طریق آب مصرفی است. اما به هر حال یکی از راههای مقاوم سازی دندانها در برابر پوسیدگی، بویژه دندان های تازه رویش یافته از ۳ سال به بالا، همین فلوراید تراپی است.

ارتودنسی پیشگیرانه

وقتی یکی از دندانهای کودک خارج میشود، برای جلوگیری از بهم ریختگی دندانی کودک از روش گذاشتن فضا نگهدارنده و … استفاده می کنند. ضمن این که در حین رویش دندانهای دایمی ، دندانپزشکی کودکلن (اطفال) میتواند شما را راهنمایی کند که چه زمانی کدام دندان کودک را خارج کنید که ترتیب دندانهای دایمی او بهم نخورد و در صورت نیاز کودک شما را در زمان مناسب به متخصص ارتودنسی کودکان ارجاع خواهد داد.

فیشور سیلنت

فلوراید فقط در سطوح صاف دندان اثر می کند ولی در شیارهای دندان و فروفتگی سطح جونده دندان اثر ندارد. به همین جهت روشی برای بستن شیار بخصوص بلافاصله پس از رویش در دهان کودک وجود دارد که “فیشورسیلنت” نامیده می‌شود.

مسدود شدن این شیارها (فیشورسیلنت) با همان ماده پر کننده دندان که سفید است انجام می شود ولی خیلی آبکی و سیالیت بیشتری دارد و شیارها را لاک و مهر می کند. در نتیجه دیگر میکروب نمی‌تواند در شیار ها وارد شوند و همین‌طور مواد غذایی و شیرینی هم در آن گیر نمی کند. معمولا این درمان مختص کودکان است اما در افراد بزرگسال مستعد به پوسیدگی هم توصیه می شود. برای فیشورسیلانت دندان‌های دائمی تازه رویش یافته کودکان باید فوراً اقدام کرد.

مسواک زدن در کودکان

یکی از وظایف دندانپزشکی کودکان (اطفال) ، آموزش مسواک زدن به کودکان و راهنمایی والدین برای کمک کردن به کودک می باشد. ما در کلینیک‌های زمرد بهترین آموزش ها را در اختیار کودکان دلبند شما قرار می‌دهیم.

بیهوشی در کودکان

یکی از ترسناک ترین بخشهای دندانپزشکی کودک برای والدین، بخشی است که به آنها گفته می شود کودکتان معمولا بدلیل عدم همکاری باید تحت بیهوشی مورد درمان قرار بگیرد. این موضوع ، برای پدر و مادر که فرزند دلبندشان را جهت درمان آورده اند بسیار ناراحت کننده است. اما باید قبول کنند که غالب نوپایان به خصوص کودکان زیر ۳ سال از حداقل همکاری جهت درمان برخوردارند و واقعیت این که دندانپزشکی کودکان (اطفال) نیز برخلاف میل باطنی خود مجبور به انتخاب درمان تحت بیهوشی کودک است. از طرفی نمیتوانیم از خیر دندانهای کودکمان بگذریم چون نمیخواهیم او را به اتاق بیهوشی ببریم. مطمئن باشید که دندانپزشک کودکتان بیشترین تلاش را میکند تا با کمترین آسیب کودک شما را درمان کند.

• نویسنده : شیرین بابایی ( مدیریت کلینیک دیبا )
• منبع : وبسایت زنجیره مراکز دندانپزشکی زمرد

بهداشت دهان و دندان در تمام سنین بسیار دارای اهمیت است. اما اینبار در مورد رعایت بهداشت دهان و دندان در دوران کودکی، اطفال، بچه های کم سن و سال می پردازیم. و می گوییم که چرا برای بچه هایمان باید آموزش دهیم که بهداشت دهان و دندان را رعایت کند و به این مهم، اهمیت دهیم. آیا نیازی هست که دندانهای شیری کودکان نیز تمیز و پاک شوند؟

با روئیدن و ظهور دندان در دهان ، پلاک میکربی نیز بر روی آن تشکیل گردیده و شروع به تخریب و ایجاد پوسیدگی می کند پس بهداشت دهان کودک با رویش اولین دندان شیری آغاز می شود.

چگونه؟

خیلی ساده! با استفاده از یک تکه گاز زخم بندی با پارچه تمیز ملایمت و آرامی دندان را تمیز و پلاک دندانی را از روی آن بردارید.
در صورتی که کودک شما از شیشه استفاده می کند باید بدانید که اگر در هنگام خواب نیز عادت به مکیدن سر شیشه دارد ، به علت آنکه مایع درون شیشه دارای مواد قندی است این قند توسط میکربهای دهان تجزیه و به اسید تبدیل می شود و این اسید نیز بر روی دندان شیری اثر کرده و موجب پوسیدگی می شود ، پس:
از اینکه در هنگام خواب نیز شیشه یا پستان مادر در دهان کودک باشد خودداری کنید و اگر کودک شما قیل از آنکه به خواب زود عادت به استفاده از شیشه دارد حتی المقدور آن را با آب ساده پر کنید تا از پوسیدگی دندانهای شیری او جلوگیری کنید.
یک رژیم غذائی متعادل حاوی مقادیر کافی کلسیم و فسفر برای تکامل دندانهای کودک را در بردارد. لذا بدون تجویز طبیب یا دندانپزشک ، خودسرانه اقدام به دادن ویتامین ها و یا مواد معدنی به کودک ننمائید.

کودک و دندانپزشک:
ملاقات با دندانپزشک تجربه ایست که کودک باید آن مواجه شود ، همانطور که یک فرد بزرگسال نیز ملزم به مواجهه با آنست.
بهترین زمان برای شروع مراجعه طفل به دانپزشک حدود ۹ ماهگی است و عادت به مراجعه منظم به داندانپزشک می تواند از پیدایش بیماریهای دهان و دندان جلوگیری کند.
اولین ملاقات کودک با دندانپزشک از اهمیت خاصی برخوردار است و باید برای او خاطره خوب و خوشی باشد تا دچار ذهنیت منفی از دندانپزشک نشود. قبل از ویزیت به کودکتان بگوئید که دندانپزشک دوست توست و می خواهد به سلامتی تو کمک کند.
اولین ملاقات کودک نباید با ساعت خواب یا بازی او مقارن باشد.

از چه سنی مسواک بزنیم؟
تمیز کردن دهان و دندان مستلزم داشتن مهارت کافی است. در حدود ۲ سالگی کودک طور به دست گرفتن مسواک را از افراد بزرگتر تقلید می کند بدون آنکه توانائی مسواک کردن را داشته باشد. لذا پدر و مادر باید تا سن ۸ سالگی او را در مسواک کردن دندانها کمک نظارت کنند. از ۴ سالگی به بعد کودک تا حدی قادر به مسواک زدن می باشد.

“اطفال و مسواک”
مسواک کردن کودکان باید از نوع نرم Soft بوده و طول دسته آن به حدی باشد که تمیز کردن دندانهای عقب به راحتی امکان پذیر گردد. گرچه تکنیکهای بسیاری برای اطفال پیشنهاد شده ولی بسیاری از آنها توسط خردسالان قابل اجراء نیستند و در اینجا بذکر یکی از روشها که اجرای آن برای کودکان ساده است اکتفاء می شود:
روش حلقوی: مسواک را محکم در دست نگه داشته با حرکات دایره ای پرزهای مسواک را با زاویه ۴۵ بروی سطوح دندانها حرکت دهید. این حرکات را برای دیگر دندانها نیز اجرا کنید.
از آنجا که از یک طفل کم سن و سال نمی توان انتظار داشت که بهداشت دهان خود را بطور موثر حفظ و مراقبت نماید. لذا بهتر است که والدین در این امر به او کمک نمایند. کودکان گاهی در برابر مسواک زدن توسط والدین از خود مقاومت نشان می دهند ولی با ادامه این کار از سوی والدین ، کودک خواهد دانست که مقاومت بی فایده است!

سوالات متداول

سئوالی که غالباً والدین ، از دندانپزشک می کنند اینست که تا زمانی آنها باید در مسواک زدن به کودک خود کمک کنند؟ این سن در کودکان مختلف متفاوت است و بستگی به رشد جسمانی و عقلی طفل دارد ولی بطور کلی می توان گفت که از والدین تا سن ۵-۴ سالگی حداقل ۲ بار در روز باید مسواک زدن طفل طفل را خود بر عهده گیرند و از آن به بعد نیز تا سن ۸ سالگی بر مسواک زدن او نظارت داشته باشند.

مکیدن انگشت:
مکیدن انگشت تا ۲ سالگی یک رفلکس طبیعی برای کودک است و باعث احساس آرامش و راحتی اوست. پس از ۲ سالگی مکیدن انگشت کم کم روبه فراموشی نهاده و متوقف می شود و تا ۴ سالگی اگر متوقف نگردد بر شدت آن افزوده می شود که نشانه انفعال روحی کودک است.
مکیدن انگشت علاوه بر ورود میکربها به دهان ممکن است باعث تغییر محل دندانها و رویش نامنظم و بهم خوردن نظم و ترتیب دندانهای دائمی و شیری شود. در صورت ادامه مکیدن انگشت بهتر است با دندانپزشک مشورت کنید

دندان ۶ سالگی:
دندان آسیای بزرگ اول دائمی اولین دندان دائمی است که در دهان رویش می یابد و به تعداد ۴ عدد ، در هر فک دو عدد یکی در سمت چپ و یکی در سمت راست و در پشت دومین دندان کرسی شیری ظاهری می شود. این دندان رل مهمی در عملکرد و کارآئی سیستم جونده داشته و از دست دادن آن ضایعه جبران ناپذیری بر طفل وارد می کند و لذا نباید آنرا با دندان آسیای شیری اشتباه گرفت و در حفظ آن سهل انگاری نمود.

از دست دادن دندان شیری:
وظیفه دندانهای شیری علاوه بر کمک به جویدن و تغذیه، حفظ فضای لازم برای رشد طبیعی و منظم دندان دائمی نیز هست. اگر یکی از دندانهای شیری یا دائمی کشیده شود دندانهائی که در پشت آن قرار دارند و سمت جلو حرکت کرده و علاوه بر بهم زدن نظم دندانها، فضای دندان کشیده شده را نیز تنگ می کنند. در این حالت محلی برای رویش دندان دائمی که زیر دندان کشیده شده قرار دارد نخواهد بود و دندان دائمی یا بطور نهفته حتماً باید تحت درمان قرار گیرند و یا جراحی شده و درآورده شوند و دندانهای نامرتب نیز باید توسل به درمانهای ارتدنسی به وضع صحیح خود بازگردند.
در صورتیکه شدت پوسیدگی دندان شیری به حدی باشد که چاره ای جز درآوردن آن نباشد پس از کشیدن دندان ، داندانپزشک با ساختن وسیله ای بنام Space Maintainer مانع از حرکت دندانها و جلو آمدن آنها و نتیجتاً حفظ لازم برای رشد صحیح دندان دائمی می شود.

نامرتب بودن و بهم خوردن نظم و ترتیب دندانها:
عوامل ارثی، درشتی دندانها و کوچکی و فک، زود از دست دادن دندانهای شیری یا دائمی تنفس دهانی و مکیدن انگشت از علل نامرتبی دندانها و رابطه غلط آنهاست. تنفس دهانی علاوه بر خشکی دهان و ایجاد ژنژیویت در دندانهای جلو، موجب بهم خوردن نظم دندانها نیز می گردد.
نامرتبی دندانها بر بهداشت دهان نیز موثر است. تمیز کردن دندانها نامرتب مشکل بوده و لذا در این افراد میزان پوسیدگی و ژنژیویت بیشتر است. نامرتب بودن دندانها علاوه بر افزایش استعداد به پوسیدگی و ژنژیت، موجب کشش های عضلانی بهم خوردن تقارن و جذابیت صورت و درد فکین شده ، جویدن غذا را نیز دشوار می سازد و بیمار به ناچار به مصرف غذاهای نرم روی آورد.

از آنجائیکه بهداشت دهان و دندان و آموزش آن به کودکان اهمیت زیادی دارد، در بخش های زیادی در مورد آن صحبت کرده ایم که پیشنهاد می شود حتما مطالعه شود

زخم دهان کودکان شامل یک شکست در پوشش مخاطی دهان یا زبان کودک است. این زخمها که با عنوان آفت دهان کودکشناخته میشود معمولا زمانی عارض میشود که کودک یا نوزاد شما خسته یا بیمار است و یا در یک شرایط پر استرس قرار گرفته است. آسیبهای فیزیکی دیگر مثل گاز گرفتن گونه یا لب و یا حتی براکتهای اورتودنسی نیز میتواند از دیگر علل آفت دهان در کودکان باشد.

انواع دیگر زخمهای شایع در دهان کودکان ، زخمهای هرپتیک یا تبخال دهانی کودکان است. این عارضه در دهان کودکان معمولا به دلیل انتقال ویروس تبخال ( هرپس سیمپلک ویروس ) از فرد مبتلا به تبخال صورت میگیرد. که به صورت زخم ژنرالیزه ( فراگیر ) کل دهان کودک را فرا میگیرد.
یکی دیگر از علل آفت دهان در کودکان یعنی آفتی که مکرر اتفاق می افتد، میتواند کمبود ویتامینهای گروه B ، روی و اسید فولیک باشد.
به هر حال آفت به طور کلی میتواند زمینه ژنتیک هم داشته باشد.

علایم آفت دهان کودکان

یک زخم گرد و سفید در پوشش داخلی دهان، روی زبان یا زیر زبان کودکان بوده که بسیار دردناک است و اگر درمان زخم زبان کودکان انجان نگیرد او را از خوردن و آشامیدن خوراکهای پر ادویه باز میدارد. بعضا کودکان از خوردن در طول دوره افت در دهان خود امتناع می کنند.

چه زمانی برای افت دهان کودک یا نوزاد خود به پزشک مراجعه کنیم ؟

۱. کودک در حال از دست دادن وزن است.
۲.تب و احساس بی حالی.
۳. وجود ضایعاتی دیگر در قسمتهای دیگر بدن .
۴. وجود خون در ادرار یا مدفوع کودک.
۵. اگر احتمال هر نوع عفونت دهانی از جمله تبخال دهان در کودکان یا عفونت قارچی مثل برفک دهان نوزادان وجود دارد.

درمان آفت دهان در کودکان

به طور کلی آفت، زخمی است که داروی خاصی ندارد و معمولا بعد از یک هفته خود به خود خوب میشود. اما به عنوان درمان خانگی آفت دهان کودک ہمیتوانید از ژلهای بی حسی موضعی روی ضایعات استفاده کنید به ویژه زمانی که کودک شما میخواهد چیزی بخورد. ضمنا اگر کودکتان به اندازه کافی بزرگ شده که بتواند با آب نمک دهانشویه کند و آن را خالی کند، این راه حل نیز بسیار کمک کننده است.

درد دندان کودکان ، معمولا خوردن و آشامیدن و به خصوص خواب شبانه کودک را مختل میکند. علاوه بر آن پدر و مادر نیز نگران و به دنبال راه حلی برای نجات فرزند خود از این درد آزار دهنده هستند. ابتدا بهتر است علل دندان درد کودک را بشناسیم و بعد به درمان دندان درد کودکان در منزل بپردازیم.

علل دندان درد در کودکان

وقتی کودک شما از دندان درد شکایت دارد، قدم اول این است که خود، دهان کودکتان را معاینه کنید. البته با خونسردی و بدون نگرانی. چرا که اضطراب، کودک شما را نیز مضطرب میکند و اگر نیاز به مراجعه به دندانپزشک باشد همکاری او را به شدت تحت تاثیرقرار میدهد. بسیاری از موارد دندان درد در کودکان ناشی از گیر غذایی است. ممکن است درد ناشی از یک التهاب لوزه باشد و در واقع کودک گلودرد را با دندان درد اشتباه گرفته است. بعضا التهاب لثه جنرالیزه در بچه ها ناشی از عدم رعایت بهداشت یا تبخالهای دهانی اولیه که با قرمزی و التهاب شدید لثه همراه است، کودک را بی تاب میکند. و اما بعضا پوسیدگی دندان ( شکستگی کنار دندان، تغییررنگ قهوه ای آن) عامل درد دندان شیری کودکان شماست. اگر هیچ کدام از موارد فوق نیست احتمالا کودک شما در حال در آوردن دندان جدید است که معمولا در سن ۶ سالگی و در پشت آخرین دندان شیری است و لثه روی آن تحت فشار است.

درمان دندان درد کودکان در منزل

۱. تمامی دندانهای کودک را با نخ دندان تمیز کنید ، به طوری که هیچ باقیمانده غذایی لابلای دندانهای او نباشد. سپس دندانها را کاملا
مسواک زده و از او بخواهید با آب نمک ولرم دهانشویه کند. معمولا تکرار دهانشویه حتی در مواردی که دندان درد کودکان ناشی از پوسیدگی باشد کمک بزرگی به رفع آن میکند.

۲. اگر پوسیدگی در دهان کودک مشاهده نمودید، راه حلهای مقطعی تا مراجعه به دندانپزشکتان شامل؛ تمیز کردن دهان کودک ، پرت کردن حواس او به بازی و چیزهای مورد علاقه اش و در صورت بی تابی استفاده از مسکن ها مثل شربت ایبوپروفن مطابق دستور پزشک کودک میباشد.
اکیدا از آسپرین برای تسکین درد دندان کودکان استفاده نکنید چرا که خطر ابتلا به سندرم ری (Ray syndrom) را بالا میبرد.
۳. کمپرس آب گرم و در بعضی موارد آب سرد میتواند مسکن دندان درد کودکان باشد.
۴.به هیچ عنوان برای کودکان از مسکنهای موضعی مثل اسپری لیدوکایین، گل میخک، قطره دنتول و… استفاده نکنید.

چه کنیم که کودکمان دندان درد را تجربه نکند؟

۱.همزمان با رویش اولین دندان شیری در دهان کودک با دندانپزشک مشورت کنید.
۲. معاینات دوره ای دندانپزشکی کودک را جدی بگیرید. بگذارید کودکتان فرهنگ حفظ سلامتی خود را از همین سنین تجربه کند.
۳. حداقل روزی یکبار خودتان برای کودکان زیر ۹سال مسواک بزنید.
۴. نخ دندان حتی برای دندانهای شیری معجزه میکند.
۵.استفاده از شیرینی جات و شکلاتها را در کودکان خود به حداقل برسانید.
۶.فلوراید تراپی دوره ای را برای کودکتان مد نظر داشته باشید.
۷.مصرف شیر و لبنیات را در برنامه غذایی کودکتان بگنجانید.

وجود ترس به خودی خود کاملا عادی است. هم کودکان عادی و هم کودکان استثنایی و دارای مشکلات خاص، ممکن است دجار ترس هایی مثل یک هیولای ترسناک در کمد باشند. بسیاری از ترس ها از لحاظ روانشناختی ریشه در تغییرات دارند؛ مثلا جدایی از پدرو مادر. با این که بیشتر کودکان به هنگام بلوغ بر ترس های خود چیره می شوند؛ این که به آنها بیاموزیم بر ترس های خود به وقت کودکی فائق آیند، نکته مهمی است.

یکی از ترس هایی که والدین و فرزندان شان با آن دست و پنجه نرم می کنند؛ ترس از دندانپزشکی است. این مساله مهم بهداشتی به قدری همه گیر شده که از آن به عنوان فوبی دندانپزشکی یاد می شود. حدود ۲۰ درصد از بچه هایی که مدرسه می روند، از دندانپزشکی هراس دارند. متاسفانه این موضوع کار را برای والدین و همچنین تیم درمانی سخت می کند. از آن بدتر این که این مشکل ضرر های بسیاری برای آنهایی خواهد داشت که با تیم درمان همکاری نمی کنند.

والدین و دندانپزشک برای مبارزه با ترس چه باید انجام دهند؟
این نکته که والدین و دندانپزشک با یکدیگر همراهی کنند تا یک ویزیت برای کودکان به خوبی پیش رود، کمک شایانی می کند. هر دو طرف نقش بسیار مهمی را در آرام کردن کودک بازی می کنند.

نقش والدین قبل از مطب
قرار مطب را از چند روز قبل با فرزند خود در میان گذارید. بچه ها باید پیش بینی را در زندگی خود یاد بگیرند تا بتوانند خود را با شرایط غیرقابل پیش بینی وفق دهند. این که تا روز آخر صبر کنید و سپس قرار مطب را به او بگویید می تواند بر اضطراب وی بیافزاید. آنها به زمان زیادی احتیاج دارند تا خود را از لحاظ روانی برای ویزیت آماده کنند. همچنین شما می توانید در این حین با آنها صحبت کنید و آرامشان کنید. به آنها اجازه دهید تا ترس های شان را با شما بازگو کنند. سوال های شان را بسیار واضح و با جواب های مستقیم، اما آرام پاسخ دهید. مطمئن شوید که اطلاعات را کافی و نه فراوان در اختیارشان بگذارید؛ همچنین بدانند که می توانند از دندانپزشک شان هم سوال کنند. بدانید که تیم درمانی آموزش دیده اند که فرایند های درمانی را برای بیماران خود به مقدار کافی تشریح کنند.

ارتباط با فرزند
توانایی برقراری ارتباط با فرزند کلید موفقیت شماست. به آنها متذکر شوید که حفظ سلامت دندان ها و لثه های شان به اندازه دیگر اندام های بدن شان مهم است. به آنها اطمینان دهید که دندانپزشک یک پزشک مهربان است که می خواهد به آنها کمک کند که دهان شان زیبا بماند و آنها را خوشحال و خندان نگاه دارد. به دندانپزشک از قبل خبر دهید. این که دندانپزشک بداند که کودکتان از وی می ترسد به او کمک می کند که هرچه بیشتر و بهتر آماده ویزیت باشد.

در مطب
از پزشک خود مشاوره بخواهید و به گفته های آنها با دقت عمل کنید. تیم درمانی آموزش دیده است که با انواع بیماران در انواع شرایط روانشناختی روبه رو شود. از آنها بپرسید که برای آرامش بیشتر کودک چه کمکی میتوانید بکنید و گفته های شان را پیگیر شوید. اسباب بازی محبوب کودک تان را همراه داشته باشید. اسباب بازی ها نقش مهمی در حفظ شرایط روانی کودک در زمان استرس دارند. آنها را تشویق کنید در اتاق انتظار با آن مشغول باشند تا به محیط عادت کنند. با این که ممکن است برخی از اسباب بازی ها برای استفاده هنگام درمان های دندانپزشکی مناسب نباشند اما شما می توانید بعضی از اسباب بازی های کوچک را با فرزند خود به یونیت دندانپزشکی بفرستید. البته ابتدا از پزشک خود کسب اجازه کنید. آرامش خود را همیشه حفظ کنید؛ البته نمی توان استرس این که فرزندتان نگران است و درحال طی کردن یک مساله دلهره آور است را انکار کرد. با خود تکرار کنید که آرام باشید و با کودک خود صحبت کنید. اینکه بدانند شما مراقب آنها هستید به آنها آرامش خاطر میدهد.

نقش دندانپزشک
با لحنی آرام صحبت کنید و از لغات ساده استفاده کنید. پزشکی که با کودکان کار می کند باید بداند که چطور به آرامی با کودک صحبت کند. این که با آرامش صحبت کنید و لحن جدی را صرفا برای مواقع اورژانسی اختصاص دهید به شما کمک می کند که کودک را آرام کنید. استفاده از لغات ساده برای توضیح روال درمانی نیز کمک شایانی خواهد کرد. بعضی اوقات یک پزشک میت واند از یک عروسک یا شخص دیگری برای نشان دادن نحوه درمان استفاده کند.

گفت و گو با کودک
درگیر شدن کودک با مسایل دهان و دندان بسیار مفید خواهد بود؛ مثلا می توانید از او بخواهید مساله ای را برای شما حل کند یا غذا های مورد علاقه اش را با شما در میان گذارد. از طرفی شما می توانید برای آنان داستان های جذاب مناسب سن شان تعریف کنید؛ بااین ترتیب ذهن شان را از مسایل درمانی منحرف می کنید. این مورد حتی باعث احساس امنیت بیشتر کودک در مطب خواهد شد.

سخنان مثبت
تعریف کردن از کودکان، در آرام کردن آنان بسیار موثر است. این که شجاعت آنها هنگام کار را تحسین کنید و از همکاری شان تشکر کنید، به آنها کمک می کند که آرام تر باشند. به گفته آکادمی دندانپزشکان اطفال امریکا؛ راهنمایی رفتاری که توسط دندانپزشک به کودک ارایه می شود، در نهایت باعث ایجاد اعتماد و کاهش فشار روانی اطفال می شود. در نهایت این موارد همگی روش های آسانی نیستند بلکه به زمان زیادی برای نتیجه دهی مطلوب نیاز دارند.

زمانی که هیچ موردی کمک نکرد
زمانی که هیچ یک از موارد بالا به رفع استرس کودک کمک نکرد، یک روش بی خطر دیگر هم وجود دارد: گاز خنده. استفاده از یک آرام بخش ایمن به آرامش کودک کمک می کند. آرام بخش ها در دندانپزشکی هم برای اطفال و هم برای بالغین تجویز می شوند و به عنوان یک ضد اضطراب کنترل شده استفاده می شوند. بیشتر اوقات این نوع آرام بخشی برای بیماران کفایت می کند. این روش به آرام ماندن کودک حین عمل نیز کمک خواهد کرد. طی این روش آنها کماکان به صحبت های ما جواب می دهند و همچنین می توانند به صورت طبیعی تنفس کنند. علاوه بر این کودکان از درمان خاطره بدی نخواهند داشت و روز بعد را به خوبی شروع می کنند. همچنین به جهت آرامش خاطر والدین این گونه آرام بخشی فقط توسط کادر درمانی که با این شرایط آشنا هستند انجام می شود. درجات مختلفی از آرام بخشی القا میشود از جمله خفیف؛ متوسط و یا آرام بخشی عمیق. دارو هایی همچون هیدروکسیزین یا میدازولام می توانند به صورت خوراکی و برای یک آرام بخشی سطحی تجویز شوند. می توان از روش های تزریقی نیز برای آرام بخشی عمیق تر استفاده کرد.

تراپی و درمان
گاهی الزامی است که از کمک یک روانشناس برای استرس کودک استفاده شود. روش های روان شناسی و روان پزشکی می توانندمفید واقع شوند. انجام این کار ها به کودک اجازه می دهد با ترس های خودش غلبه کند و درمان دندانی مناسب را دریافت کند.

چند مورد مهم دیگر
نزد کودک خود از تجربیات بد دندانپزشکی خود صحبت نکنید. این ممکن است واضح باشد که تعریف کردن چنین داستان هایی باعث می شود که کودک حتی قبل از دیدن پزشکش ترس را تجربه کند. از کلماتی مثل درد؛ دوز دارویی؛ دردناک و غیره خود داری کنید. این کلمات حتی اگر با پیشوند کمی؛ هم به کار برده شوند تأثیر بد خود را می گذارند. صرفا به تجربیات مثبت بپردازید، مثل این که با رفتن به دندانپزشکی دندان هازیبا و سالم می شوند.

از ابتدا به دنبال مطبی باشید که با کودکان تجربیات خوبی دارد اگر کودک شما واقعا ازمراجه و درمان دندانپزشکی می ترسد باید به دنیال دندانپزشکی باشید که با این شرایط و مسایل کودکان آشناست . اگر دندانپزشک در امر درمان درست تعلل نمود و نتوانست کودک را بهآرامش برساند، باید به دنبال تعویض دندانپزشک بود. این که در دفعات اول به نتیجه دلخواه خود نرسید امری کاملا طبیعی است. حتی در امور ساده ای مثل یک فلوراید درمانی ساده کودک؛ امری زمان بر است وکار با کودک صبر زیادی می طلبد.زنجیره مراکز دندانپزشکی زمرد  آماده ارائه خدمات تخصصی به کودکان شما توسط مجرب ترین متخصصین دندانپزشکان کودکان در فضایی آرام و دلنشین و مخصوص کودکان می باشد

برای دریافت نوبت شما میتوانید با شماره ی ۴۹۹۱۳  تماس بگیرید یا با کلیک بر اینجا به صورت آنلاین  اقدام فرمایید.

منبع

محمدامین سفاری؛ دانشجوی دکتری دندانپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی
دکتر علیرضا ملازاده، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، نویسنده و روان درمانگر